Back to top

Powstańcy Wielkopolscy 1918/1919 ze Szczytnik

Inne
Gmina Kórnik

SZCZYTNIKI 9.09.2018

Powstańcy Wielkopolscy 1918/1919 ze Szczytnik

         W 2016 roku ukazała się książka mojego autorstwa pt. „Szczytniki Dawniej i Dzisiaj” w której nie wspomniałem, z braku informacji źródłowych, o powstańcach wielkopolskich związanych ze Szczytnikami. Pamięć o tych bohaterach nie może być zapomniana. Szczególnie cennych informacji o Jakubie Nowaku udzieliła nam jego siostrzenica Genowefa Jędrusiak. O Wincentym Zgole ze Szczytnik informacji o swoim przodku dostarczyła nam rodzina.

         Z inicjatywy sołtysa wsi Szczytniki Marka Templewicza oraz Kazimierza Głucha – prezesa Grupy Rowerowej Szczytniki-Koninko, dnia 9 września 2018 dokonano upamiętnienia tych dwóch powstańców.

         Do Szczytnik przybyło ponad 100 zaproszonych: członków rodzin powstańców, mieszkańców wsi, zaproszonych gości. Wśród obecnych byli burmistrzowie Gminy Kórnik, przewodniczący Rady Gminy Kórnik, starosta Piotr Zalewski, radni Gminy i radni powiatu poznańskiego, delegacja OSP. Rodzinę Jakuba Nowaka reprezentowała Alina Lissewska z córką Konstancją.

         Uroczystość uświetniła przybyła 35.osobowa orkiestra dęta OSP Iwanowice z Gminy Szczytniki w pow. kaliskim, wraz z grupą mażoretek.

         Przy posesji Zgołów ustawiono kamień łupkowy a na nim tablicę marmurową z nazwiskiem Wincenty Zgoła. Na posesji natomiast tablicę z krótką notką biograficzną Wincentego Zgoły. Ks. Jakub Lechniak proboszcz parafii pw. św. Teresy z Kaluty w Kamionkach poświęcił tablicę. W rytmie orkiestry, uczestnicy uroczystości udali się na ul. Jeziorną, gdzie na głazie podobnym jak poprzednio umieszczono tablicę upamiętniającą Jakuba Nowaka. Po drugiej stronie drogi postawiono tablicę informującą o życiu i zasługach Jakuba Nowaka. Na placu przed budynkiem przedszkola odbyła się część oficjalna uroczystości. Prowadzący Robert Jankowski odczytał biografie powstańców, a Kazimierz Krawiarz przypomniał okoliczności związane z historią upamiętnienia. Przypomniał, jak ważna jest pamięć o tych którzy walczyli o niepodległość. Armia Wielkopolska odegrała kluczową rolę w odzyskaniu niepodległości nie tylko Wielkopolski, ale zdecydowała o dalszych losach Polski. Wspomniał również o opublikowanych kalendariach odnoszących się do Kórnika i Bnina.

         Gos zabrał Jerzy Lechnerowski – burmistrz Miasta i Gminy, Wspomniał o programie obchodów dla uczczenia 100 rocznicy odzyskania niepodległości w Gminie Kórnik, oraz o fundacji tablicy z nazwiskami powstańców wielkopolskich związanych z ziemią bnińska i ziemia kórnicką. Głos zabrał również Zbigniew Tomaszewski – prezes Stowarzyszenia Sołtysów Powiatu Poznańskiego. Jego mobilizujący głos skierowany był na pracę dla Polski, w każdym czasie i każdych okolicznościach. Głos zabrał również Stefan Jaskuła, członek Związku Kombatantów i Osób Represjonowanych RP. W ciepłych słowach przypomniał o Jakubie Nowaku i Wincentym Zgole, których znał osobiście, z którymi pracował na roli i z którymi brał udział w wielu akcjach społecznych w Szczytnikach. Należy tutaj dodać, że wieś Szczytniki należy do najaktywniejszych społecznie w Gminie Kórnik. Znam ta wioskę, gdyż od prawie 50.ciu lat spotykałem się z mieszkańcami w miejscowym Klubie „Rolnika”.

         Po oficjalnych wystąpieniach orkiestra OSP z Iwanowice dała koncert pieśni patriotycznych, a czirliderki dały pokaz tańca. Gospodarze wydarzenia natomiast częstowali przybyłych kawą i herbatą oraz pysznym biało-czerwonym tortem. 

         Wydarzenie zakończył słowami podziękowania sołtys Szczytnik Marek Templewicz.

JAKUB NOWAK (05.07.1899 – 03.04.1977) POWSTANIEC KOMPANII KÓRNICKIEJ 1918/1920.           

Jakub Nowak, syn rolników Wojciecha i Rozalii z Karalusów (z Czmonia) urodził się w Szczytnikach. Jako dziewiętnastoletni ochotnik zgłosi się do  Kompanii Kórnickiej. Dnia 27 grudnia 1918 r. brał udział w akcji w Poznaniu. Walczył pod Zbąszyniem, następnie na froncie miejskogóreckim pod Rawiczem. Przeszedł szlak bojowy Kompanii Kórnickiej i dnia 17 stycznia 1920 r. brał udział w przejmowaniu Kępna z rąk niemieckich.

            W grudniu 1939 złożył przysięgę organizacji NOB ZZ (ogniwo w Szczytnikach).

W 1933 ożenił się z Zofią z domu Sznura. W 1941 r. zostali wysiedleni przez Niemców do GG, gdzie  ich jedyny syn Tadeusz zmarł. Nowakowie po powrocie z wygnania po 23. latach gospodarowania, 29.listopada 1968 r. przekazali gospodarstwo Tadeuszowi i Bogumile Majchrzakom. Ród Nowaków po 200 latach pobytu znikł ze Szczytnikach.

            Jakub Nowak zmarł w Szczytnikach, spoczywa na cmentarzu w Głuszynie.

Odznaczony został Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym nr. 12-22-0.764 z dnia 22.12.1966r.

 

WINCENTY ZGOŁA (20.07.1891-21.11.1977) POWSTANIEC WIELKOPOLSKI 1918/1919.           

Wincenty Zgoła, syn rolników Tomasza i Marianny z Wojtyniaków ze Swadzimia urodził się w Swadzimiu. Od 1 grudnia 1934 r. Zgołowie zamieszkali w Szczytnikach.

            Wincenty Zgoła, 28 grudnia 1918 r. brał udział w tworzeniu się pierwszego Oddziału Kawalerii Powstańczej zwanego Oddziałem Konnych Strzelców Straży Poznańskiej, w zajętych koszarach I pułku Królewskich Strzelców Konnych, w którym służył. Dnia 6 stycznia 1919 r. brał udział wraz z pięćdziesięcioma kawalerzystami w zdobywaniu Ławicy. W. Zgoła z Oddziałem, w liczbie 109. szabel walczył pod Szubinem następnie na wszystkich frontach powstańczych.

            Po zakończeniu kampanii wojennej podjął pracę celnika. W 1921 r. ożenił się z Gertrudą z Czosków. Wychowali troje dzieci: Konstantego (1926), Leonardę (1928), Henryka (1933), Halina (1936).

            Wincenty Zgoła zmarł w Szczytnikach, spoczywa na cmentarzu w Głuszynie.     

 

Kazimierz Krawiarz

Marek Templewicz